“Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli” kapsamında Ortaöğretim Genel Müdürlüğünce 9 dersin müfredatı ile Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Ortak Metni, Temel Eğitim Genel Müdürlüğünce 10 dersin müfredatı, Din Öğretimi Genel Müdürlüğünce 7 dersin müfredatı 26 Nisan’da kamuoyunun görüş ve teklifine sunulmuş, ilgili komiteler gerekli tasnif ve değerlendirmeleri yaptıktan sonra yeni müfredat, Talim ve Terbiye Konseyinin onayından geçmişti.
Milli Eğitim Bakanı Yusuf Tekin’in onayının akabinde 26 dersin yeni müfredatı, 9 Eylül’de başlayacak 2024-2025 eğitim öğretim yılından itibaren okul öncesi (anasınıfı), ilkokul 1. sınıf, ortaokul 5. sınıf, ortaöğretim hazırlık ve 9. sınıflarda başlamak üzere kademeli halde uygulanacak.
Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli doğrultusunda hazırlanan yeni kitaplarda, öğrenciyi zihinsel, toplumsal, duygusal, duyuşsal, fizikî ve ahlaki açıdan bir bütün olarak gören “bütüncül eğitim yaklaşımı” odağa alındı.
Müfredatın temel yaklaşımı olan, “geldiği medeniyetin özelliklerini taşıyan, aklıselim, kalbiselim ve zevkiselim gençler yetiştirme hedefi” doğrultusunda, ders kitaplarında bilgi, maharet ve bedeller birbiri ile örüntülü biçimde yer aldı.
GÜNLÜK HAYATLA DA KÖPRÜ KURACAK
Ders kitaplarındaki içerikler, teorik bilgilerin yanı sıra günlük hayatla da köprü kuracak nitelikte hazırlandı. Bilgi, maharet, eğilim ve pahaların öğrencilere günlük ömründe karşılaşabileceği durumlara uygun olarak kişisel ve işbirlikli çalışma, eğitsel oyunlar, araştırma ve proje çalışmaları üzere ders içi-ders dışı etkinlikler ile kazandırılması hedeflendi.
Erdem-değer-eylem çerçevesinde öğrencilerin pahaları kendi aksiyonları ile içselleştirmelerini hedefleyen etkinliklere kitaplarda yer verildi.
Eğitim-öğretim süreçlerinde öğrencilerin etkin formda iştiraklerini sağlayacak öğrenme yaşantılarının tasarlandığı yeni müfredat kapsamındaki kitaplar, ferdi farklılıkları da merkeze alan bir anlayışla hazırlandı, uygulama yüklü ve sadeleştirilmiş içerik ile öğrencilerin derinlemesine öğrenmesine imkan sağlayacak yeni yaklaşımlara yer verildi.
Yeni müfredatta belirlenen bilgi okuryazarlığı, dijital okuryazarlık, finansal okuryazarlık, görsel okuryazarlık, kültür okuryazarlığı, vatandaşlık okuryazarlığı, bilgi okuryazarlığı, sürdürülebilirlik okuryazarlığı, sanat okuryazarlığı olarak sıralanan 9 okuryazarlık tipinin, ders kitaplarında da okul öncesinden başlanarak sarmal bir yapı içinde mevzularla ilişkilendirilerek öğrenciye kazandırılması hedeflendi.
Programda “öğrenme kanıtları” olarak söz edilen ölçme-değerlendirme uygulamaları ile okul dışı öğrenme ortamlarının kullanımı kitaplarda yer aldı.
Temel eğitim kademesinde 1. ve 5. sınıflar için hazırlanan ders kitapları, öğrencinin kolay kolay kullanım ve taşıması gayesiyle periyotluk olarak iki kitap halinde tasarlandı.
YAZIM SÜRECİNE AKADEMİSYENLER, ÖĞRETMENLER VE ÖĞRENCİLER FAAL KATILDI
Okul öncesi (anasınıfı), ilkokul 1, ortaokul 5, ortaöğretim hazırlık ve 9. sınıflarda yeni müfredat doğrultusunda hazırlanan ders kitaplarına ilişkin içerik tasarımı ve geliştirme sürecinde alanında uzman akademisyenler ve öğretmenlerden oluşan editör ve müellif takımı birlikte çalıştı.
Kitap yazım sürecinde ders kitaplarında kullanılan görsellere kadar öğrencilerden görüşleri alındı. İlgi cazibeli görsellerin kullanılması, metinlerin anlaşılırlığı, e-içeriklerin kullanımına kadar alınan birçok görüş, muharrir takımına iletildi.
Ders kitaplarında öğrencilerin söz hazinesini geliştirecek biçimde Türkçenin gerçek ve tesirli kullanımına dikkat edildi.
Öğrencilerin öğretme ve öğrenme süreçlerine etkin iştiraki ile gerçekleştirilen ölçme ve kıymetlendirme faaliyetleri ile de öğrencilere ilgi cazibeli, günlük hayatta karşılaşabilecekleri sorunlar ve vazifeler verilerek faal öğrenme süreçleri desteklendi.
ARTIRILMIŞ GERÇEKLİK VE YAPAY ZEKA TAKVİYELİ UYGULAMALAR
Kitaplarda, basılı içeriklerin yanı sıra karekodlar ile öğrenmeyi destekleyecek çok fazla dijital içeriğe de yer verildi.
Karekodlar aracılığıyla öğrenciler animasyonlar, simülasyonlar, dijital tarih, artırılmış gerçeklik ve yapay zeka ile desteklenmiş uygulamalara yönlendiriliyor. Bu sayede öğrencilerin rastgele bir yardımcı kaynağa gereksinim duymadan öğrenmeleri hedefleniyor.
Kitaplarda ayrıyeten ulusal kalkınmaya yönelik yerli ve ulusal teknolojiler ile birlikte ülkenin gelişimine ve kalkınmasına katkı sağlayan bireylere, projelerine, ülkenin ulusal ve manevi bedellerine yer verildi.
ÖZGÜN DİZAYNLAR KULLANILDI
Bakanlığın hazırladığı kitaplarda özgün dizaynlar da bulunuyor. Kitaplar, öğretmen kılavuz kitabı, öğrenci çalışma kitabı ve ders defterinin birlikte kullanılabildiği fonksiyonel bir yapıda hazırlandı. Kitaplarda öğrencilerin yazma ve çizme üzere aktiflikleri gerçekleştirebilmeleri için boş alanlar bırakıldı. Bununla birlikte kitaplarda ferdi ve kümeyle çalışma prosedürleri önemsendi, eğitsel oyunlar da dahil olmak üzere ders içi ve ders dışı etkinlikler uygulama adımları doğrultusunda yapılandırıldı.
5E öğrenme modeline (giriş-katılım, keşif, açıklama, genişletme-derinleştirme ve değerlendirme), kitapların uygun kademelerinde yer verildi.
OKUL ÖNCESİ ÇOCUKLAR İÇİN AKTİFLİK KİTAPLARI HAZIRLANDI
Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Okul Öncesi Eğitim Programı doğrultusunda 3, 4 ve 5 yaş kümesi için farklı ayrı çocuk etkinlik kitabı “Çekirdek” hazırlandı.
Çekirdek serisinde, Türkçe, matematik, fen, toplumsal, müzik, sanat, hareket ve sıhhat ile toplumsal duygusal marifetler ve bedeller alanlarının tamamına yönelik aktiflik örneklerine yer verildi.
Etkinliklerin tamamı yaş kümesinin gelişim özelliklerine uygun, oyun temelli ve çocuk merkezli tasarlandı.
Çocuk aktiflik kitaplarında, alışılagelmiş anlayışın dışında çocuğun birden fazla duyu organına hitap eden, Türk milletinin ulusal, manevi, ahlaki ve kültürel pahalarını içeren, üst seviye düşünme hünerlerini desteklemeye yönelik, doğal, tarihi ve kültürel zenginliklere vurgu yapan, okul dışı öğrenme ortamını teşvik eden, çocukların çeşitli sanat uygulamalarını deneyimleyebileceği, toplumsal farkındalık gerektiren, sürdürülebilirlik, trafik kuralları, çocuk hakları üzere bahislere dikkat çekmeyi hedefleyen etkinliklere yer verildi.
İLK OKUMA YAZMA “ANA” VE “ANNE” SÖZLERİYLE BAŞLAYACAK
Türkçe birinci okuma-yazma öğretimi, manalı öğrenmeyi amaç alarak kurgulandı. Öğrencinin en yakın yaşantısı dikkate alınarak birinci “ana” ve “anne” sözlerine ulaşması, okuması ve yazması sağlandı. Ayrıyeten öğrencileri tanımayı kolaylaştırmak için “sınıfına beğenilen geldin” yaka kartları ve bağımsız okur-yazarlığa ulaşan öğrenciler için birinci kere “okuma belgesi” hazırlandı.
İlkokul 1. sınıf Türkçe birinci okuma-yazma ders kitabında, öğrencilerin yazma sürecine geçmeden evvel kas hünerlerini desteklemek için birinci okuma-yazma hazırlık çalışmalarına kapsamlı biçimde odaklanıldı. Kitapta evvelki yıllardan farklı olarak yeni harf kümeleri ve yeni satır dizgesi kullanıldı.
İlkokul birinci sınıf hayat bilgisi kitabında “bilim, teknoloji ve sanat” öğrenme alanına birinci sefer yer verildi. Kitapta, disiplinler ortası ilgilere kıymet verildi.
MATEMATİK VE ALGORİTMA-BİLİŞİM İLİŞKİSİ
Yeni müfredat kapsamında hazırlanan matematik ders kitapları matematik ve algoritma-bilişim alakası, matematik öğrenme ve öğretme süreçlerine hizmet edecek halde kurgulandı.
Kitaplar, yeni müfredatta yer verilen 5 matematik alan hüneri, “matematiksel muhakeme”, “matematiksel sorun çözme”, “matematiksel temsil”, “veri ile çalışma” ve “veriye dayalı karar verme”, “matematiksel araç ve teknoloji ile çalışma” olarak planlandı.
Matematik ders kitaplarında matematiksel boyutu olan eser yahut süreç tasarlama, yol belirleme, araştırma-inceleme üzere faaliyetler disiplinler ortası ve bağlam temelli yaklaşımla işletildi. Bilgi ve marifetlerin ölçülmesi ve değerlendirilmesinde günlük hayata ait, ilgi alımlı, uzak ya da yakın etrafta karşılaşılabilecek sorunlara yer verildi. Bununla birlikte matematiğin gelişimine katkı sağlamış bilim beşerlerine ilişkin eserler programın hedeflediği bilgi, maharet ve pahaları dayanaklar halde ele alındı. Marifet temelli aktifliklerin yoğunluğu dolayısıyla kitap sayfa sayısı artırılarak tek kitap yerine devirlik 2 başka kitap olarak tasarlandı.
5. ve 9. sınıf matematik ders kitapları, birinci devir ve ikinci periyot temaları olmak üzere ikiye ayrıldı.
FEN BİLİMLERİ DERSLERİNDE BİLİMSEL KEŞİFLERE ODAKLANILDI
Fen bilimlerinde bilimsel müşahede, sınıflandırma, bilimsel gözleme dayalı iddia, bilimsel dataya dayalı kestirim, operasyonel tanımlama, hipotez oluşturma, deney yapma, bilimsel çıkarım yapma, bilimsel model oluşturma, tümevarıma dayalı akıl yürütme, tümdengelime dayalı akıl yürütme, ispat kullanma ve bilimsel sorgulama olarak sıralanan alan hünerleri kitaplarda da yer aldı. Yeni müfredat doğrultusunda öğrencilerin ilkokuldan itibaren lise son sınıf seviyesine kadar “bilimsel keşif” sürecine dahil olabilmesi hedeflendi.
Lise 9. sınıf fizik ders kitabında, hedeflenen öğrenci profili ve temel öğrenme yaklaşımları ile uyumlu öğrenme-öğretme yaşantılarının hayata geçirildiği uygulamaları içeren öğrenme-öğretme uygulamaları ile ilgili etkinlikler yer aldı.
Kimya ders kitabında da “beceri temelli” aktifliklerin yoğunluğu artırılarak, kimyayı günlük hayatın bir kesimi haline getirmek için dikkat alımlı, etkileşimli, birey ve toplum gereksinimlerine yanıt veren etkinlikler oluşturuldu. Kitapta deney içeren, ferdi ve kümeyle çalışmaya yönelik etkinliklere yer verildi.
Biyoloji ders kitabında, dersin özel gayeleri ile her bir öğrenme çıktısına ait marifet, paha ve eğilimlerin kazandırılmasına odaklanıldı.
OKUMA, YORUMLAMA VE ÇIKARIM HEDEFLİ DİZAYNLAR YAPILDI
Ortaöğretim 9. sınıf Türk lisanı ve edebiyatı kitabında “sözün inceliği”, “anlam arayışı”, “anlamın yapı taşları” ve “dilin zenginliği” başlıkları altında 4 tema yer aldı.
Lise 9. sınıf tarih ders kitabında yer alan “düşünelim, keşfedelim, öğrenelim, uygulayalım ve değerlendirelim” kısımlarında, öğrenci merkezli etkinlikler, farklı öğretim araç ve gereçlerinin kullanımı ile ölçme-değerlendirmedeki yeni anlayışa yer verildi. Kitapta dijital tarih, artırılmış gerçeklik ve yapay zeka ile ilgili uygulamalar da yer aldı.
Coğrafya ders kitabında ise işbirlikli öğrenme, yaşantısal öğrenme, sorun temelli öğrenme, proje temelli öğrenme, öyküleme ve farklılaştırılmış öğretim üzere çok çeşitli öğretim prosedür ve tekniklerine yer verildi.
Bununla birlikte yaşanan doğal ve beşeri olayların sebep ve sonuçlarını mekansal düşünme ve coğrafik bakış açısıyla yorumlayabilme, gerçek datalardan yola çıkarak grafik ve tablo okuma, yorumlama ve çıkarım yapabilme maksadıyla tasarlanan birçok uygulama kitapta yer buldu.
ORTAOKULLARDA ÜST SEVİYE MAHARETLER GELİŞTİRİLECEK
Ortaokul 5. sınıflarda okutulacak toplumsal bilgiler ders kitabında bilgiyi direkt vermekten ya da kavratmaktan çok görseller, haritalar ve infografikler kullanarak etkinliklerle ve performans vazifeleriyle öğrencilerde üst seviye hünerlerinin geliştirilmesi hedeflendi.
Aynı kademedeki Türkçe ders kitabında da aktüel eğitim anlayışını temel alarak öğrencilerin lisan hünerlerini bütüncül bir biçimde geliştirmek hedeflendi. Kitapta ayrıyeten dijital içerikler, üretim atölyeleri, dijital dinleme-izleme ortamları, alan marifetlerinin uygulanmasına hizmet edecek biçimde tasarlandı. Marifet temelli yaklaşımla öğrencilerin derse faal iştiraki hedeflendi.
Dinleme/izleme, okuma, konuşma, yazma aktiflikleri bedelleri kazandırmaya ve sosyal-duygusal hünerleri geliştirmeye yönelik tasarlanan kitapta, öğrenme çıktılarıyla ilişkilendirilen bedellerle öğrencilerin sorumluluk, empati, dürüstlük, hürmet ve adalet üzere temel bedelleri içselleştirmesi amaçlandı.